Oleje przekładniowe, czym się różnią?

 

Oleje przekładniowe charakteryzują się wysoką lepkością aby starannie pokrywać elementy wewnątrz przekładni, które to nieustannie są poddawane niszczącym warunkom podczas kontaktu ze sobą, głównie chodzi tutaj o kontakt ze sobą zębów poszczególnych kół. Lecz lepkość nie może być też zbyt wysoko, skutkowało by to utrudnioną cyrkulacją środka smarnego.

 

Najczęściej nie wiemy jaki mamy/powinniśmy mieć olej w skrzyni. Często płacimy w warsztacie za wymianę, nawet nie zastanawiając się jaki produkt nam zaleją, nie wspominając o kosztach. Jak ogólnie wiadomo warsztaty zarabiają na nie wiedzy klientów, na każdym litrze jaki oleju jaki sprzedają. Najlepiej nie przepłacać i dostarczyć swój olej do warsztatu.

 

Oleje do skrzyń manualnych

Jaki produkt wybrać?

W praktyce wychodzi że większość manualnych samochodowych skrzyń biegów może być smarowana olejami przekładniowymi o klasie jakości API GL-4, które dobrze zabezpieczają zęby oraz łożyska. Producenci tacy jak Honda czy Volvo narzucają bardzo niskie wymagania, zalecają oleje silnikowe lub przekładniowe o klasach API GL-1 bądź API GL-3.

Główne przekładnie z uzębieniem hipoidalnym wymagają stosowania olejów przekładniowych o klasie jakości API GL-5.

 

Klasa jakościowa
GL-1	Przekładnie ręczne i mosty napędowe w starszych konstrukcjach samochodów w lekkich warunkach pracy. Brak dodatków uszlachetniajacych. Często może być zastępowany olejem silnikowym.
GL-2	Podobna do klasy GL-1 lecz do lekko cięższych warunków pracy. Zawiera dodatkami przeciwutleniajace i przeciwkorozyjne.
GL-3	Przekładnie walcowe i stożkowe w umiarkowanych warunkach obciążeń i prędkości. Podobna do klasy GL-2 ale zawierająca pewną ilość dodatków przeciwzużyciowych.
GL-4	Manualnych skrzyń biegów o wyższych prędkościach ślizgania. Przekładnie hipoidalne i stożkowe, pracujące z dużym momentem obrotowym i małą prędkością lub odwrotnie. Znacznie większa ilość dodatków niż przy klasie GL-3 .
GL-5	Hiploidalne przekładnie główne dla urządzeń średnio i wysoko obciążonych (duże prędkości i momenty obrotowe), pracujących w warunkach nagłych zmian obciążeń. Ilość dodatków prawie dwukrotnie większa niż w klasie GL-4

 

Podział olei ze względu na lepkość.

Oleje przekładniowe są jeszcze rozróżniane ze względu na ich lepkość. Norma J306, zawiera klasy lepkościowe, które oznaczone są literami SAE. Wyjątkiem są oleje do automatycznych skrzyń biegów. Lepkość oleju zmienia się wraz z jego temperaturą. Tak więc aby olej prawidłowo spełniał swoje zadania musi pracować w odpowiednich temperaturach.

 

Źródło: Auto Technika Motoryzacyjna

 

Norma SAE oznacza klasy lepkościowe odpowiednimi liczbami: 70, 75, 80, 85, 90, 110, 140, 190, 250. Klasy 110 oraz 190 zostały dodane stosunkowo niedawno aby pomóc z precyzyjniejszym doborem do cięższych zastosowań, uwzględniając tak ważną w obecnych czasach minimalizację oporów ruchów.

 

Źródło: Auto Technika Motoryzacyjna

 

Oznaczenia odnoszące się do pomiaru w niskiej temperaturze można rozpoznać po literze W poprzedzoną cyfrą. Wartości w olejach wielosezonowych są kombinacja dwóch liczb rozdzielonych ze sobą literą W, tak samo jak w przypadku olejów silnikowych.

 

Oleje do skrzyń automatycznych.

Wyżej wymienione klasyfikacje nie dotyczą olejów do automatycznych skrzyń biegów ATF (ang. Automatic Transmission Fluid) o niskiej lepkości,  wymaganej dla prawidłowego działania sprzęgła hydrokinetycznego i systemu sprzęgieł sterujących stopniem przełożenia. Przekładnie planetarne doskonale pracują przy smarowaniu olejami o niskiej lepkości. Aby automatyczne skrzynie biegów mogły służyć bezawaryjnie wymagają właściwego użytkowania oraz przestrzegania terminowych wymian płynów ATF i opcjonalnie filtrów. Najczęściej pierwszą wymianę oleju należy przeprowadzić po przebiegu 30-60 tys. km, a każdą następną już co ok. 30-45 tys. km.

Wielkie amerykańskie koncerny samochodowe stworzyły własne normy dla olejów ATF, np. :

• GM Dexron firmy General Motors,
• Mercon firmy Ford
• Mopar ATF 4+ firmy Chrysler

W Europie najczęstszą specyfikacją jest GM Dexron, ponieważ mineralne oleje ATF Dexron IID są powszechnie stosowane do przekładni automatycznych i układów wspomagania, a syntetyczne oleje ATF Dexron III używane są w nowoczesnych automatycznych skrzyniach biegów samochodów osobowych i autobusów. Do połowy lat 90-tych w znacznej większości do wymiany oleju wystarczał Dexron II lub Dexron III. Jednakże duży wzrost popularności aut z automatami spowodował szybki rozwój technologiczny automatycznych skrzyń biegów. Liczba konstrukcji skrzyń i zastosowanych w nich rozwiązań dynamicznie wzrasta, co wpływa na konieczność stosowania płynów o specjalnych właściwościach, których również przybywa.

 

Skomplikowana budowa przekładni w skrzyniach dwusprzęgłowych powoduje że oleje ATF powinien się charakteryzować:

• stabilnością termiczną i oksydacyjną
• dobrymi własnościami płynięcia w niskich temperaturach
• redukcją temperatury przekładni
• redukcją tarcia
• wysoką odpornością na naciski
• redukcją zużycia złuszczeniowego (tzw. anti-pitting*)
• wysoką odpornością na ścinanie
• dobrą kompatybilnością z uszczelnieniami

 

Jak dobrać olej do automatycznej skrzyni biegów?

Najważniejszym czynnikiem wpływającym na dobór płynu jest wskazanie przez producenta skrzyni jakiej klasy płyn ATF jest wymagany do danego modelu samochodu, co skutkuje nadaniem precyzyjnych norm i specyfikacji. Producenci płynów ATF wytwarzają płyny odpowiadające tym normom zgodnie z wskazanymi właściwościami. Renomowani producenci płynów poddają swoje produkty bardzo kosztownym testom, dzięki którym uzyskują aprobaty producentów skrzyń automatycznych.

 

Kroki doboru oleju:

1. Dokładne określenie modelu pojazdu (marka,model,silnik,rocznik)
2. Określenie typu i modelu skrzyni zamontowanej w pojeździe.
3. Odnalezienie w książce serwisowej typu oleju i/lub norm i specyfikacji olejowej.

Dobierając olej do automatycznej skrzyni biegów należy także zwrócić uwagę na renomę producenta. Najwięksi producenci olejów „skupiają się” głównie na ofercie olejów silnikowych, nie angażując się w rozwój oferty płynów ATF. Często jest to bardzo utrudnione lub nawet niemożliwe. Dlatego też producenci tworzą narzędzia umożliwiające odnalezienie odpowiedniego produktu w łatwy i szybki sposób.